Lỗi ngữ pháp:
- Dùng sai từ "vi phạm", lẽ ra phải là "thấy" ("các lỗi thường thấy");
- "quy hoạch định hướng" là kiểu quy hoạch gì?
- Nếu "chiếm dụng lề đường làm bãi đậu xe" là một lỗi thì nó có thuộc lỗi "đậu xe không đúng nơi quy định" không? Nếu không thì có nghĩa là tài xế đậu xe ở nơi không bị cấm; vậy thì đây có phải là lỗi?
- Cách dùng "xe dù", "nhái" cũng không phải là cách diễn đạt dễ chấp nhận, vì nó không tương ứng với những hành vi được diễn đạt bằng các ngữ vị từ sau đó "tranh giành...", "hành hung...", lấy..."...
Lỗi diễn đạt:
Nếu năm 2006 huyết áp của những người tham gia nghiên cứu là bình thường thì làm sao các nhà nghiên cứu biết những người đó sẽ bị cao huyết áp sau 4 năm??
Lỗi ngữ pháp và từ vựng:
- Tác giả dùng từ "lập luận" sai (thay vì phải dùng "hỏi" hay "chất vấn") vì nội dung sau đó không phải là một "lập luận" mà chỉ là một câu chất vấn "bình thường"
- "là người chở và cảnh giới cho Tân" không thể đóng vai trò thuyết/vị ngữ cho "Nguyễn Hữu Phước.
- Trong "Vì sao cơ quan
điều tra nghe Phước và không nghe bị cáo trong khi bị cáo là người trực
tiếp trộm còn Phước chỉ cảnh giới?" từ "và" dùng sai; lẽ ra phải là "mà".
Câu trên có thể sửa:
"Khi Hội đồng xét xử chất vấn tại sao Nguyễn Hữu Phước - người chở và
cảnh giới cho Tân - khai nhận đã cùng Tân thực hiện 36 vụ trộm thành công
và 9 vụ trộm hụt thì Tân lại hỏi ngược Hội đồng xét xử: “Vì sao cơ quan
điều tra nghe Phước mà không nghe bị cáo trong khi bị cáo là người trực
tiếp trộm còn Phước chỉ cảnh giới?".
Lỗi ngữ pháp:
- Phước chở Tân đến nơi, cảnh giới để Tân "cắt, phá cửa" ăn trộm, chứ không phải "để Tân mang găng tay, kềm cộng lực..."; và cũng không phải để "gây ra 45 vụ trộm"; và càng không phải là để "gây ra 45 vụ trộm từ tháng 3.2008 đến 30.4.2011 thì bị bắt".
- Ở đây tác giả đã "chập" bốn cấu trúc làm một:
(1) Phước đóng vai trò chở Tân đến nơi trộm rồi dừng xe trước nhà cảnh giới,
để Tân mang găng tay, kềm cộng lực, xà beng, tua vít
(2) Tân mang găng tay, kềm cộng lực, xà beng, tua vít để cắt, phá cửa
sau
(3) (Tân và Phước) gây ra 45 vụ trộm từ tháng 3.2008 đến 30.4.2011
(4) (Tân và Phước) gây ra 45 vụ trộm, đến 30.4.2011 thì bị bắt.
- Ngoài ra cũng còn vài điều không ổn:
(i) "chở" hoặc "chở Tân" không thể là định ngữ của "vai trò" (so sánh: ??"cô ấy đóng vai trò đánh máy tài liệu" và "cô ấy đóng vai trò thư ký/cố vấn");
(i) ở cách nói "Phước đóng vai trò... để Tân..." Phước vô hình trung được/bị xem là kẻ chủ mưu;
(iii) vai trò của Phước là chở Tân, cảnh giới cho Tân ăn trộm chứ không phải là chở, dừng xe và cảnh giới;
(iv) Tân thực hiện 45 vụ trộm bằng cách (mang găng tay, kềm cộng lực, xà beng, tua vít để) "cắt, phá cửa
sau", như vậy có nghĩa là Tân chỉ có thói quen "ưa thích" là đột nhập bằng "cửa sau"?!
Lỗi dùng từ:
Có lẽ tác giả nhầm "xấu xí" với "xấu xa". "Xấu xí" dùng để miểu tả diện mạo bên ngoài, còn "xấu xa" mới có thể dùng để nói về hành động, thái độ, cử chỉ - những yếu tố "bên trong".
Lỗi diễn đạt:
Kẻ trộm thường không hành nghề theo "khu phố". Hơn nữa, không phải tất cả các khu phố đều bị trộm để có thể nói "khu phố bị trộm nhiều", khu phố bị trộm ít". Do vậy, câu trên khó chấp nhận về mặt logic.
Lỗi ngữ pháp:
Quan hệ giữa ba danh ngữ "khu phố...", "bốn gia đình" và "đường Tống Phước Phổ" không thể giải thích được về mặt ngữ pháp.
Vì "bốn gia đình trên đường Tống Phước Phổ" thì không thể hiểu là một "khu phố". Cũng không thể hiểu "khu phố bị trộm nhiều nhất trên đường Tống Phước Phổ".
Câu trên không thể sửa được vì ý của tác giả không rõ.
Lỗi diễn đạt:
- Sao biết "hàng trăm" người hoảng sợ? Còn những người còn lại (ở khu vực xung quanh BV 108) thì sao? Có hoảng sợ không?
- "Giao thông khu vực chungquanh bị ách tắc": "khu vực xung quanh" là khu vực nào? xung quanh của cái gì?
Nếu là "khu vực xung quanh cổng Bệnh viện 108" thì ở câu trước đã nói rồi, có thể bỏ, hoặc thay bằng từ hồi chỉ: "Giao thông bị ách tắc" hoặc "Giao thông khu vực đó bị ách tắc".
Như vậy, về logic (và ngữ pháp) chỉ có một cách hiểu: "Giao thông khu vực xung quanh của khu vực đó bị ách tắc"
Lỗi ngữ pháp:
- Lỗi "chập cấu trúc": [A đã huy động B (làm gì)] + [B đã được tăng cường (để làm gì)]. Nghĩa là 2 câu "chập" làm một.
- Nói "B đã được tăng cường cho bộ phận/đơn vị X (để làm gì)" chứ không thể nói "B đã được tăng cường (làm gì)". (Ví dụ: Nói "Hai nhân viên kế toán đã được tăng cường cho Phòng Thuế Quận 1 để giải quyết số hồ sơ tồn đọng" chứ không nói "Hai nhân viên kế toán đã được tăng cường (cho Phòng Thuế Quận 1) giải quyết số hồ sơ tồn đọng".
Có lẽ tác giả nhầm "được tăng cường" với "tăng cường": có thể dùng "B đã tăng cường (làm gi)". (Ví dụ: "Tổ bảo vệ đã tăng cường kiểm tra những khu vực trọng yếu").
- Không thể "phong tỏa" hỏa hoạn được. Có lẽ tác giả muốn nói "phong tỏa khu vực bị hỏa hoạn".
- "Khống chế hỏa hoạn" cũng là cách nói đáng ngờ về ngữ pháp. Vì đây là một vụ hỏa hoạn cụ thể, có lẽ nên dùng "đám cháy", và thay luôn từ "khống chế" bằng "dập tắt".
Lỗi dùng từ:
"Lực lượng CSGT" thường được hiểu là toàn bộ các thành viên tạo thành (lực lượng). Trong "lực lượng CSGT" có thể có nhiều đơn vị, và thường mỗi khu vực (trong thành phố) sẽ có một "đội" chịu trách nhiệm.
Như vậy, "lực lượng CSGT số 1", "lực lượng CSGT số 4" chỉ có một cách hiểu: "lực lượng" là một đơn vị, tương tự như "đội", "tổ".
Người đọc ngờ vực thông tin mình đọc được!
Lỗi ngữ pháp:
(i) Ở đây không thể dùng "thậm chí". Vì "thương tích" không phải là "mức độ cao" hiểu theo nghĩa thông thường của "nỗ lực". Hơn nữa, "thậm chí" thường dùng cho cách nói có tính chất tu từ (cách nói "thậm xưng").
(ii) Chủ ngữ thành phần chính là "đám cháy"; trong khi đó trạng ngữ "(sau) rất nhiều nỗ lực" lại không có chủ ngữ hoặc định ngữ gì cả, cho nên người ta có xu hướng gắn "đám cháy" với "rất nhiều nỗ lực".
(So sánh: "Sau rất nhiều nỗ lực, chúng tôi đã thành công" - chắc chắn là "nỗ lực của chúng tôi").
Có lẽ nên sửa lại:
"... sau rất nhiều nỗ lực của lực lượng PCCC, (đã) có nhiều người bị thương, đám cháy (...) mới bị dập tắt."
Lỗi diễn đạt:
Trong bài, tác giả viết: "đa số người Đan Lai vẫn ẩn thân trong đại ngàn". Nhưng tác giả lại chú thích ở một bức ảnh: "Người Đan Lai hiện sống trong các bản làng tập trung..".
Thông thường, khi nói "người Đan Lai" người ta sẽ nghĩ là toàn bộ hay ít ra cũng gần như toàn bộ người Đan Lai. Cho nên hai câu trên không hợp với nhau.
(So sánh: "Người Chăm hiện sống ở một số tỉnh Nam Trung bộ và Tây Nam bộ").
(Trên đây là chú thích của một bức ảnh trong bài báo)
Lỗi diễn đạt:
(i) "Lúa nước" không phải là "lương thực". "Gạo" mới là "lương thực".
(ii) Nếu người Đan Lai không "tự trồng" thì sao? Họ sẽ được cấp lương thực hay sẽ mua hay sẽ... nhờ người khác trồng giùm?
(iii) Từ "vẫn" rất khó hiểu. Theo logic thông thường thì thế này: "những tháng giáp hạt" lẽ ra lương thực rất dồi dào, nhưng (tội nghiệp cho người Đan Lai) họ "vẫn" đào củ mài trong rừng để ăn.
(So sánh: "Đến 8 giờ sáng nó vẫn ngủ").
(iv) Lương thực "chính"' của người Đan Lai là 3 thứ: sắn, ngô, "lúa nước"?
(v) "Lương thực chính" là "một ít lúa nước"? Vậy "sắn" và "ngô" thì nhiều hay ít?
Lỗi diễn đạt và dùng từ:
Câu trên nghe rất... "rổn rảng".
Nhưng người đọc không thể hiểu: (i) trong bài báo, "truyền thuyết" của người Đan Lai là truyền thuyết gì?; (ii) "truyền thuyết... lập lỏe" là thế nào?; và (iii) "lập lòe... giữa bí ẩn" nghĩa là gì?
Lỗi ngữ pháp và lỗi diễn đạt:
(1) Lỗi trùng ngôn: "Văn hóa của họ vay mượn từ người Thái... đều bị ảnh hưởng của văn hóa Thái."
(2) Thường "từ" thì phải có "đến". Vậy từ "trang phục, lối sống, nhà cửa..." đến cái gì?
(3) Có lẽ "gần gũi" với dân tộc Thái hay "cùng sống trên địa bàn cư trú" với người Thái không phải lý do để người Đan Lai "mặc cảm". Vì vậy, người đọc không thể hiểu "lý do đó" quy chiếu cho lý do gì trong ba lý do có thể có sau: (i) "không có ngôn ngữ riêng", (ii) văn hóa "vay mượn của người Thái", và (iii) "cùng sống trên địa bàn cư trú (với người Thái)".
Lỗi ngữ pháp:
Trong hai câu trên có hai lỗi ngữ pháp:
(1) "Ẩn nấp" là vị từ có hai vai: [ai] ẩn nấp [ở đâu]. Không thể nói "Tôi ẩn nấp anh ta", cũng không thể nói "Tôi ẩn nấp sự trừng phạt của pháp luật". Do vậy, "ẩn nấp" phải được thay bằng "tránh".
(2) Trạng ngữ ở cuối câu bắt đầu bằng "từ trong" không thể hiểu và giải thích được, cả về ngữ pháp lẫn ngữ nghĩa. Phải thay "từ trong" bằng giới từ "theo".
Nói thêm:
Đây là bài viết về tộc người Đan Lai ở Con Cuông , Nghệ An. Người đọc không biết "nhà vua" mà bài báo nhắc đến là nhà vua nào và vào thời nào. (Do vậy, nghe giống như chuyện... cổ tích").
Và người đọc cũng không biết tại sao "nhà vua" lại "truy sát" người Đan Lai. ("Nhà vua" thường "trừng phạt" người dân không có lễ vật cống nạp, chứ sao lại "truy sát"?)
Lỗi dùng từ:
Trong cùng một bài mà tác giả (?) lẫn lộn mấy lẩn "quyết liệt" và "quyết đoán".
"Quyết đoán" là dứt khoát, nhanh chóng trong quyết định hay phán đoán; còn "quyết liệt" là (thái độ) mạnh mẽ, kiên quyết khi đấu tranh, chống đối (với kẻ thù, đối thủ).
Theo đó, trong bài trên, dùng "quyết liệt" đúng hơn và hay hơn "quyết đoán".
Không biết có lý do gì mà tác giả tỏ ra không quyết đoán lắm khi dùng "quyết liệt" để nói về quan hệ với TQ?
