Thực ra thì ông Nguyễn Bình Kiêm đã vi phạm những điều nào?

Vi phạm đến 19 điều thì nhiều quá.

Vững chãi

Lỗi này thường gặp ở người Bắc.

Bà Nga mấy tuổi?

Tựa báo thì như thế, nhưng nội dung bái báo cho biết bà Nga sinh năm 1925. Khi xảy ra việc điểm huyệt giết Tây, bà Nga cao lắm mới 29 tuổi.

Trịch thượng

Trịch thượng, không phải trịnh thượng.

Đám tang có gì vui mà hưởng?

Người viết cái câu khó đỡ này là một nhà phê bình văn học (Phạm Xuân Nguyên). Thật khó mà hình dung được điều gì diễn ra trong óc ông này. Tang tóc không phải là mất mát mà là được hưởng.

Ai trở thành phu nhân của ai?

Câu này thật ra cũng dễ chữa.

Xôi không phải là chất lỏng

Đã sai được như nhà báo VnExpress mà không sai luôn thành xôi xùng xục thì cũng là một sự rất khó hiểu.

Chàng đạn là anh nào?

Một tràng là một loạt.

Làm cái không được làm?

Giật tít kiểu này là xúi giục người ta làm những điều bị cấm.

88 L, NP, TV

Lỗi ngữ pháp:
- Dùng sai từ "vi phạm", lẽ ra phải là "thấy" ("các lỗi thường thấy");
- "quy hoạch định hướng" là kiểu quy hoạch gì?
- Nếu "chiếm dụng lề đường làm bãi đậu xe"  là một lỗi thì nó có thuộc lỗi "đậu xe không đúng nơi quy định" không? Nếu không thì có nghĩa là tài xế đậu xe ở nơi không bị cấm; vậy thì đây có phải là lỗi?
- Cách dùng "xe dù", "nhái" cũng không phải là cách diễn đạt dễ chấp nhận, vì nó không tương ứng với những hành vi được diễn đạt bằng các ngữ vị từ sau đó "tranh giành...", "hành hung...", lấy..."...

87 L

Lỗi diễn đạt:
Nếu năm 2006 huyết áp của những người tham gia nghiên cứu là bình thường thì làm sao các nhà nghiên cứu biết những người đó sẽ bị cao huyết áp sau 4 năm??

86 NP, TV

Lỗi ngữ pháp và từ vựng:
 - Tác giả dùng từ "lập luận" sai (thay vì phải dùng "hỏi" hay "chất vấn") vì nội dung sau đó không phải là một "lập luận" mà chỉ là một câu chất vấn "bình thường"
- "là người chở và cảnh giới cho Tân" không thể đóng vai trò thuyết/vị ngữ cho "Nguyễn Hữu Phước.
- Trong "Vì sao cơ quan điều tra nghe Phước và không nghe bị cáo trong khi bị cáo là người trực tiếp trộm còn Phước chỉ cảnh giới?"  từ "và" dùng sai; lẽ ra phải là "mà".

Câu trên có thể sửa:

"Khi Hội đồng xét xử chất vấn tại sao Nguyễn Hữu Phước - người chở và cảnh giới cho Tân - khai nhận đã cùng Tân thực hiện 36 vụ trộm thành công và 9 vụ trộm hụt thì Tân lại hỏi ngược Hội đồng xét xử: “Vì sao cơ quan điều tra nghe Phước mà không nghe bị cáo trong khi bị cáo là người trực tiếp trộm còn Phước chỉ cảnh giới?".

85 NP

Lỗi ngữ pháp:

- Phước chở Tân đến nơi, cảnh giới để Tân "cắt, phá cửa" ăn trộm, chứ không phải "để Tân mang găng tay, kềm cộng lực..."; và cũng không phải để "gây ra 45 vụ trộm"; và càng không phải là để "gây ra 45 vụ trộm từ tháng 3.2008 đến 30.4.2011 thì bị bắt".

- Ở đây tác giả đã "chập" bốn cấu trúc làm một:
(1) Phước đóng vai trò chở Tân đến nơi trộm rồi dừng xe trước nhà cảnh giới, để Tân mang găng tay, kềm cộng lực, xà beng, tua vít
(2) Tân mang găng tay, kềm cộng lực, xà beng, tua vít để cắt, phá cửa sau
(3) (Tân và Phước) gây ra 45 vụ trộm từ tháng 3.2008 đến 30.4.2011
(4) (Tân và Phước) gây ra 45 vụ trộm, đến 30.4.2011 thì bị bắt.

- Ngoài ra cũng còn vài điều không ổn: 
(i) "chở" hoặc "chở Tân" không thể là định ngữ của "vai trò" (so sánh: ??"cô ấy đóng vai trò đánh máy tài liệu" và "cô ấy đóng vai trò thư ký/cố vấn");
(i) ở cách nói "Phước đóng vai trò... để Tân..." Phước vô hình trung được/bị xem là kẻ chủ mưu;
(iii) vai trò của Phước là chở Tân, cảnh giới cho Tân ăn trộm chứ không phải là chở, dừng xe và cảnh giới;
(iv) Tân thực hiện 45 vụ trộm bằng cách (mang găng tay, kềm cộng lực, xà beng, tua vít để) "cắt, phá cửa sau", như vậy có nghĩa là Tân chỉ có thói quen "ưa thích" là đột nhập bằng "cửa sau"?!


 

84 TV

Lỗi dùng từ:
Có lẽ tác giả nhầm "xấu xí" với "xấu xa". "Xấu xí" dùng để miểu tả diện mạo bên ngoài, còn "xấu xa" mới có thể dùng để nói về hành động, thái độ, cử chỉ - những yếu tố "bên trong".

83 L, NP

Lỗi diễn đạt:
Kẻ trộm thường không hành nghề theo "khu phố". Hơn nữa, không phải tất cả các khu phố đều bị trộm để có thể nói "khu phố bị trộm nhiều", khu phố bị trộm ít". Do vậy, câu trên khó chấp nhận về mặt logic.

Lỗi ngữ pháp:
Quan hệ giữa ba danh ngữ "khu phố...", "bốn gia đình" và "đường Tống Phước Phổ" không thể giải thích được về mặt ngữ pháp. 
Vì "bốn gia đình trên đường Tống Phước Phổ" thì không thể hiểu là một "khu phố". Cũng không thể hiểu "khu phố bị trộm nhiều nhất trên đường Tống Phước Phổ".

Câu trên không thể sửa được vì ý của tác giả không rõ.
 

82 L

Lỗi diễn đạt:
- Sao biết "hàng trăm" người hoảng sợ? Còn những người còn lại (ở khu vực xung quanh BV 108) thì sao? Có hoảng sợ không?
- "Giao thông khu vực chungquanh bị ách tắc": "khu vực xung quanh" là khu vực nào? xung quanh của cái gì?
Nếu là "khu vực xung quanh cổng Bệnh viện 108" thì ở câu trước đã nói rồi, có thể bỏ, hoặc thay bằng từ hồi chỉ: "Giao thông bị ách tắc" hoặc "Giao thông khu vực đó bị ách tắc".
Như vậy, về logic (và ngữ pháp) chỉ có một cách hiểu: "Giao thông khu vực xung quanh của khu vực đó bị ách tắc"  

81 NP, TV

Lỗi ngữ pháp:
- Lỗi "chập cấu trúc": [A đã huy động B (làm gì)] + [B đã được tăng cường (để làm gì)]. Nghĩa là 2 câu "chập" làm một.
- Nói "B đã được tăng cường cho bộ phận/đơn vị X (để làm gì)" chứ không thể nói "B đã được tăng cường (làm gì)". (Ví dụ: Nói "Hai nhân viên kế toán đã được tăng cường cho Phòng Thuế Quận 1 để giải quyết số hồ sơ tồn đọng" chứ không nói "Hai nhân viên kế toán đã được tăng cường (cho Phòng Thuế Quận 1) giải quyết số hồ sơ tồn đọng".
Có lẽ tác giả nhầm "được tăng cường" với "tăng cường": có thể dùng "B đã tăng cường (làm gi)". (Ví dụ: "Tổ bảo vệ đã tăng cường kiểm tra những khu vực trọng yếu").
- Không thể "phong tỏa" hỏa hoạn được. Có lẽ tác giả muốn nói "phong tỏa khu vực bị hỏa hoạn".
- "Khống chế hỏa hoạn" cũng là cách nói đáng ngờ về ngữ pháp. Vì đây là một vụ hỏa hoạn cụ thể, có lẽ nên dùng "đám cháy", và thay luôn từ "khống chế" bằng "dập tắt".

Lỗi dùng từ:
"Lực lượng CSGT" thường được hiểu là toàn bộ các thành viên tạo thành (lực lượng). Trong "lực lượng CSGT" có thể có nhiều đơn vị, và thường mỗi khu vực (trong thành phố) sẽ có một "đội" chịu trách nhiệm. 
Như vậy, "lực lượng CSGT số 1", "lực lượng CSGT số 4" chỉ có một cách hiểu: "lực lượng" là một đơn vị, tương tự như "đội", "tổ". 
Người đọc ngờ vực thông tin mình đọc được!

80 NP

Lỗi ngữ pháp:
(i) Ở đây không thể dùng "thậm chí". Vì "thương tích" không phải là "mức độ cao" hiểu theo nghĩa thông thường của "nỗ lực". Hơn nữa, "thậm chí" thường dùng cho cách nói có tính chất tu từ (cách nói "thậm xưng"). 
(ii) Chủ ngữ thành phần chính là "đám cháy"; trong khi đó trạng ngữ "(sau) rất nhiều nỗ lực" lại không có chủ ngữ hoặc định ngữ gì cả, cho nên người ta có xu hướng gắn "đám cháy" với "rất nhiều nỗ lực".
(So sánh: "Sau rất nhiều nỗ lực, chúng tôi đã thành công" - chắc chắn là "nỗ lực của chúng tôi").
Có lẽ nên sửa lại:
"... sau rất nhiều nỗ lực của lực lượng PCCC, (đã) có nhiều người bị thương, đám cháy (...) mới bị dập tắt."

79 L

Lỗi diễn đạt:
Trong bài, tác giả viết: "đa số người Đan Lai vẫn ẩn thân trong đại ngàn". Nhưng tác giả lại chú thích ở một bức ảnh: "Người Đan Lai hiện sống trong các bản làng tập trung..".
Thông thường, khi nói "người Đan Lai" người ta sẽ nghĩ là toàn bộ hay ít ra cũng gần như toàn bộ người Đan Lai. Cho nên hai câu trên không hợp với nhau.
(So sánh: "Người Chăm hiện sống ở một số tỉnh Nam Trung bộ và Tây Nam bộ").

78 L

(Trên đây là chú thích của một bức ảnh trong bài báo)

Lỗi diễn đạt:
(i) "Lúa nước" không phải là "lương thực". "Gạo" mới là "lương thực". 
(ii) Nếu người Đan Lai không "tự trồng" thì sao? Họ sẽ được cấp lương thực hay sẽ mua hay sẽ... nhờ người khác trồng giùm?
(iii) Từ "vẫn" rất khó hiểu. Theo logic thông thường thì thế này:  "những tháng giáp hạt" lẽ ra lương thực rất dồi dào, nhưng (tội nghiệp cho người Đan Lai) họ "vẫn" đào củ mài trong rừng để ăn.
(So sánh: "Đến 8 giờ sáng nó vẫn ngủ").  
(iv) Lương thực "chính"' của người Đan Lai là 3 thứ: sắn, ngô, "lúa nước"?
(v) "Lương thực chính" là "một ít lúa nước"? Vậy "sắn" và "ngô" thì nhiều hay ít?

77 L, TV

Lỗi diễn đạt và dùng từ:
Câu trên nghe rất... "rổn rảng".  
Nhưng người đọc không thể hiểu: (i) trong bài báo, "truyền thuyết" của người Đan Lai là truyền thuyết gì?; (ii) "truyền thuyết... lập lỏe" là thế nào?; và (iii) "lập lòe... giữa bí ẩn" nghĩa là gì?

76 L, NP

Lỗi ngữ pháp và lỗi diễn đạt:
(1) Lỗi trùng ngôn: "Văn hóa của họ vay mượn từ người Thái... đều bị ảnh hưởng của văn hóa Thái."
(2) Thường "từ" thì phải có "đến". Vậy từ "trang phục, lối sống, nhà cửa..." đến cái gì?
(3) Có lẽ "gần gũi" với dân tộc Thái hay "cùng sống trên địa bàn cư trú" với người Thái không phải lý do để người Đan Lai "mặc cảm". Vì vậy, người đọc không thể hiểu "lý do đó" quy chiếu cho lý do gì trong ba lý do có thể có sau: (i) "không có ngôn ngữ riêng", (ii) văn hóa "vay mượn của người Thái", và (iii) "cùng sống trên địa bàn cư trú (với người Thái)".

75 NP

Lỗi ngữ pháp:
Trong hai câu trên có hai lỗi ngữ pháp:
(1) "Ẩn nấp" là vị từ có hai vai: [ai] ẩn nấp [ở đâu]. Không thể nói "Tôi ẩn nấp anh ta", cũng không thể nói "Tôi ẩn nấp sự trừng phạt của pháp luật". Do vậy, "ẩn nấp" phải được thay bằng "tránh".
(2) Trạng ngữ ở cuối câu bắt đầu bằng "từ trong" không thể hiểu và giải thích được, cả về ngữ pháp lẫn ngữ nghĩa. Phải thay "từ trong" bằng giới từ "theo". 

Nói thêm:
Đây là bài viết về tộc người Đan Lai ở Con Cuông , Nghệ An. Người đọc không biết "nhà vua" mà bài báo nhắc đến là nhà vua nào và vào thời nào. (Do vậy, nghe giống như chuyện... cổ tích").
Và người đọc cũng không biết tại sao "nhà vua" lại "truy sát" người Đan Lai. ("Nhà vua" thường "trừng phạt" người dân không có lễ vật cống nạp, chứ sao lại "truy sát"?)

74 TV

Lỗi dùng từ:
Trong cùng một bài mà tác giả (?) lẫn lộn mấy lẩn "quyết liệt" và "quyết đoán".
"Quyết đoán" là dứt khoát, nhanh chóng trong quyết định hay phán đoán; còn "quyết liệt" là (thái độ)  mạnh mẽ, kiên quyết khi đấu tranh, chống đối (với kẻ thù, đối thủ).
Theo đó, trong bài trên, dùng "quyết liệt" đúng hơn và hay hơn "quyết đoán". 
Không biết có lý do gì mà tác giả tỏ ra không quyết đoán lắm khi dùng "quyết liệt" để nói về quan hệ với TQ?

73 L

Lỗi diễn đạt:
Trong quá trình thanh tra, dĩ nhiên phải xác minh: xác minh tại cơ quan, đơn vị có tiêu cực và xác minh tại bất cứ nơi nào có liên quan để làm rõ hành vi tiêu cực. 
Câu trên giống như kiểu "kể công" của một đứa bé: "Mẹ ơi, hôm nay con nấu cơm đấy. Ngoài ra, con còn vo gạo nữa!"

72 NP

Lỗi ngữ pháp:
"Rất" không thể xuất hiện trong ngữ cảnh phi hiện thực. 
Không thể nói:
- *Anh nên giải quyết vấn đề này một cách rất thỏa đáng. 
- *Nếu có tiền tôi sẽ mua một cái xe rất đẹp.
Nếu cần, trong những ngữ cảnh tương tự có thể dùng "thật" thay "rất".  

71 NP

Lỗi ngữ pháp:
Về ngữ pháp, các vị từ "ra lệnh", "bắt" hay "khám xét" đề không thể có giới từ "đối với". Có lẽ cần phải tách ra: "ra lệnh bắt ông..." và "khám xét khẩn cấp nơi cư trú của ông".

Tại sao "nhất là đối với nam"?

Ai nhận? Ai tổ chức?

Viết thế này chẳng hóa ra là bộ tư lệnh được nhận quân hàm à? Trong cùng một câu việc gì phải hai lần nhắc đến việc "nhận quân hàm thiếu tướng".

Ai phong? Ai được phong?

Thụ Hán Việt là nhận lấy. Việc nhận này là có thể là một việc được (nếu hàm ý tốt) hoặc bị (hàm ý xấu). Thụ phong nghĩa là được phong.

"Chật chội", không phải "chật trội"

Lẫn lộn ch-tr là lỗi thường gặp ở người miền Bắc. Không loại trừ khả năng là trong trường hợp này, người viết thấy trội có nghĩa gì đó còn chội dường như vô nghĩa.

Có một hay ba?

Đếm được những ba anh si tình. Sao nhà báo lại bảo là chỉ có một?

70 L

Lỗi diễn đạt:Khi một hoạt động hay quá trình (đã) dừng lại thì người ta mới "tái khởi động". Người ta không bao giờ "tái khởi động" cái gì đó "chưa dừng lại"!!  

69 TV

Lỗi từ vựng:
"Dai" và "giòn" mà là "vị" ư? Nó có giống vị cay, vị ngọt, vị chua không?

68 NP, TV

Lỗi ngữ pháp:
- "Cứ khi" là cách dùng lặp. Nên bỏ "cứ". Nếu muốn dùng "cứ" thì bỏ "khi" và chuyển "cứ" đến trước vị từ "...tôi cứ ra khỏi của là...".
 - Danh ngữ "con trai" không ổn, vì không có sự đối lập "con trai" - "con gái" ở đây. Trong tiếng Việt, ở vị trí đó người ta dùng "nó" hoặc "con trai tôi".

Lỗi từ vựng:
Nội dung của phần cuối câu sau "... tôi nên..." không thích hợp với vị từ "trêu". Đúng ra phải dùng "khuyên".

67 CT

Lỗi chính tả:
"Khi dể" hay "khinh dể" chứ không phải "khi dễ", "khinh dễ".

66 NP

Lỗi ngữ pháp:
"Trải qua..." là một trạng ngữ, không thể liên kết với câu sau bằng "bù lại" được.
Câu phải được viết lại, chẳng hạn:
"Hoa hậu Diệu Hoa đã trải qua một thời gian khó khăn ở Kaliningrat; bù lại cô có thêm rất nhiều bạn mới".   

65 L, NP

Lỗi diễn đạt:
- Người ta có thể "cắt giảm" ngân sách, chi phí, v.v., chứ không thể cắt giảm một "ngành". 
- Ngữ đoạn "các chủ tài khoản tiền gửi lớn cũng phải giúp chi trả cho gói cứu trợ này" không thể làm bổ ngữ của "cam kết" được. Vì người ta chỉ "cam kết" (chính mình) thực hiện hành động gì đó chứ không thể "cam kết" người khác thực hiện. Hơn nữa, vị từ "phải" là một vị từ biểu thị tình thái đạo đức chứ không phải là vị từ hành động, nên ngữ đoạn này càng không thể đứng làm bổ ngữ của "cam kết".
- Người ta thường "chi trả" cho những khoản vay, khoản nợ, khoản chi tiêu nào đó chứ không "chi trả" cho khoản "cứu trợ" - dù biết rằng khoản "cứu trợ" này thực chất là nợ. 

- Ngoài ra, ngữ đoạn "quốc gia nhỏ bé ở Địa Trung Hải" không thể hồi chỉ "Cộng hòa Síp" được vì nó cần từ chỉ xuất "này". (Đây là một lỗi ngữ pháp khá phổ biến trên báo chí).

Có thể sửa:
 "... quốc gia nhỏ bé ở Địa Trung Hải này đã cam kết cắt giảm (chi phí/lao động/lãi suất) của các ngân hàng và/đồng thời buộc các chủ tài khoản có tiền gửi lớn giúp chi trả khoản nợ này".
       

64 L, NP

- Lỗi ngữ pháp:
Giữa vị từ "đưa (ra)" và "mặc cả" có quan hệ mục đích, cho nên không thể kết hợp trực tiếp như câu trên. Cần nói rõ TQ đưa CÁI GÌ ra để "mặc cả ngầm"; nếu không thì phải bỏ "đưa ra" đi, và bỏ luôn cả từ "trong".

- Lỗi diễn đạt:
Thường người ta nói "đưa đơn kiện (ai) lên/ra Tòa án" chứ không nói  "rút đơn kiện (ai) lên/ra Tòa án". Hơn nữa, không thể dùng "nước này" để hồi chỉ "Trung Quốc" như trong câu trên.
Có thể sửa lại: "... kêu gọi Philippines rút đơn kiện Trung Quốc ở Toà án Quốc tế". Nhưng tốt hơn hết là bỏ luôn cả phần sau: "... kêu gọi Philippines rút đơn kiện."